Welzijn en Zorg

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) maakt gemeenten verantwoordelijk voor het ondersteunen van de zelfredzaamheid en participatie van mensen met een beperking, chronische of psychosociale problemen. Ook als ze (door ouderdom) geconfronteerd worden met beperkingen. Daarnaast verzorgen gemeenten het beschermd wonen en de opvang voor mensen met psychische of psychosociale problemen en opvang van mensen die als gevolg van huiselijk geweld niet in de thuissituatie kunnen blijven. De ondersteuning is gericht op het zo lang mogelijk in de eigen omgeving kunnen blijven wonen, ook als mensen ouder worden. De insteek is dat eerst de eigen kracht en het eigen netwerk (familie, vrienden, buren) worden ingezet. Wanneer dit niet kan of niet genoeg is, wordt gekeken welke algemene voorzieningen kunnen bijdragen in de ondersteuning en uiteindelijk kan aanvullend een Wmo maatwerkvoorziening worden ingezet. Voor mensen die echt niet (meer) in hun thuisomgeving kunnen wonen is er zorg beschikbaar via de Wet langdurige zorg (Wlz). De veranderingen in de Wmo maken deel uit van het grotere geheel van veranderingen in de langdurige zorg. De Wmo is daarbij de kapstok en de basis voor het beleidsprogramma voor wonen, welzijn en zorg. Dit programma bestaat uit de volgende twee programmalijnen: Maatwerk zorg, dat zich vooral richt op de (door de gemeente geïndiceerde) maatwerkvoorzieningen. Thuis in de buurt, dat zich vooral richt op de algemene en preventieve voorzieningen

Relevante beleidsnota’s

• Sociale Visie Hengelo 2020
• Beleidsnota ‘Met respect………’
• Vitale Coalities (gezondheidsbeleid 2014)
• Actieplan mantelzorg
• Actieplan vrijwilligerswerk
• Actieplan toezicht en handhaving sociaal domein

31. Maatwerk Zorg

Activiteit: Subsidiëren van maatschappelijke opvang, begeleiding, bemoeizorg en preventieve GGZ

Cliëntondersteuning: In 2017 is de professionele onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit Wijkracht aangevuld met vrijwilligers. Hierdoor kan er op verschillende niveaus cliëntondersteuning worden ingezet. De cijfers moeten een beeld gaan geven of mensen de cliëntondersteuning ook gaan vinden. Maar zowel vanuit Wijkracht als vanuit het Zorgloket van de gemeente worden inwoners en cliënten op de mogelijkheid voor onafhankelijke cliëntondersteuning gewezen.

Maatschappelijke opvang: Vanuit Humanitas onder Dak is alle aandacht uitgegaan naar het bundelen en doorontwikkelen van voorzieningen op de nieuwe locatie. In 2017 heeft geen besluitvorming plaats gevonden over de verhuizing van bestaande woonvoorzieningen naar deze nieuwe locatie. Hierover is men nog in gesprek.

Beschermd wonen: Aanvankelijk was het de bedoeling de verantwoordelijkheid voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang per 2020 te decentraliseren (van centrumgemeente Enschede naar elke gemeente afzonderlijk), maar dit is uitgesteld tot 2022. Ter voorbereiding hierop heeft Hengelo samen met de andere regiogemeenten (Borne, Dinkelland, Enschede, Haaksbergen, Hof van Twente, Losser en Oldenzaal) eind 2017 een procesnotitie Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang gemaakt. Deze geeft uitleg over de veranderingen die er aan zitten te komen en schetst een proces van voorbereidingen op deze veranderingen. Centraal staan het maken van een hernieuwde visie en een regionaal plan. Aan de regionale en lokale werkafspraken met VTT is in 2017 uitvoering gegeven.

Activiteit: Huishoudelijke hulp financieren voor mensen met een Wmo-indicatie

Werkwijze Huishoudelijke Ondersteuning (HO): Hengelo is voor de HO in 2015 overgegaan op de nieuwe resultaatgerichte werkwijze. Over deze werkwijze heeft een aantal rechtbanken uitspraken gedaan. Voor Hengelo heeft dit in 2017 geresulteerd in een aanscherping van het te bereiken resultaat van de HO, zodat we juridisch op een juiste wijze toch resultaatgericht kunnen indiceren.

Inkoop HO: Voor 2017 zijn de contracten met de aanbieders van Huishoudelijke Ondersteuning (HO) met één jaar verlengd. In 2017 moesten Hengelo en de andere Twentse gemeenten HO opnieuw inkopen voor 2018. Bestuurlijk is de opdracht gegeven om van één gezamenlijk Twents beleidskader HO in 2018 uit te gaan. Hierbij moest ruimte worden gelaten voor marginale lokale keuzes/verschillen. De inkoop heeft voor Hengelo geresulteerd in 7 aanbieders HO voor 2018.

Dienstenbonnen: De gelden voor HHT (Huishoudelijke hulp toeslag), in Hengelo uitgevoerd middels de dienstenbonnen, zijn opgegaan in de Wmo. Het college wil in 2018 het werken met de dienstenbonnen stoppen. Dit moet (gedeeltelijk) worden opgevangen binnen de werkzaamheden HO in 2018. In 2017 is er voor 2018 HO ingekocht waarbij de werkzaamheden m.b.t. de wasverzorging, waar de dienstenbonnen voor werden gebruikt, zijn ondergebracht in de basismodule HO.

Activiteit: Vervoersvoorzieningen zoals collectief vraagafhankelijk vervoer financieren voor mensen met een Wmo-indicatie

Vervoer: Op basis van de Twentse visie op vervoer (waarvoor wij als gemeente verantwoordelijk zijn) zijn er een aantal deelprojecten opgestart:

• Aanbesteding maatwerkvoorzieningen vervoer, dat bestaat uit incidenteel vervoer (de voormalige ritten van de Regiotaxi) en structureel vervoer (leerlingenvervoer en vervoer van en naar dagbestedingslocaties). In juli 2017 is gestart met de incidentele ritten en in september 2017 met het leerlingenvervoer. Het vervoer van en naar dagbesteding is gestart per 1-1-2018. De overgang naar de nieuwe aanbieder van vervoer (Brookhuis) is op zich prima verlopen. Wel is er nog veel onduidelijkheid geweest over het innen van de eigen bijdragen voor de voormalige Regiotaxiritten.
• Het project “lokale vervoersvoorzieningen” is in 2017 gestart, gefinancierd vanuit het innovatiebudget. Begonnen is met de “De reiskoffer”. “De reiskoffer” houdt in dat mensen (jongeren en volwassenen) die nu gebruikmaken van maatwerkvervoer gestimuleerd worden om zelfstandig te gaan reizen. Hierdoor wordt de individuele zelfstandigheid vergroot en wordt bespaard op het maatwerkvervoer. De “reiskoffer” bestaat uit een viertal producten (Buzz Buddy, GoOV app, MEE op Weg en Blue Assist). Ook is een vervoerswaaier gemaakt, die informatie biedt aan inwoners en professionals over alle mogelijke vervoersopties in Hengelo.

Activiteit: Hulpmiddelen verstrekken aan mensen met een Wmo-indicatie

Scootmobielpools: Het werken met een uitleenpunt voor scootmobiels, is in de periode 2013-2016 onvoldoende betrouwbaar en stabiel gebleken (o.a. door het werken met vrijwilligers, mantelzorgers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt). Het college heeft daarom besloten om de pools op te heffen en aan de cliënten die gebruik maakten van een scootmobiel vanuit een pool, een individueel verstrekte scootmobiel toe te kennen. Dit proces van overgaan naar individuele verstrekkingen van scootmobielen heeft in 2017 zijn beslag gekregen.

Eigen bijdrage over hulpmiddelen: Alle gebruikers van hulpmiddelen (wettelijk uitgezonderd de gebruikers van een rolstoel en van kinderhulpmiddelen) zouden een eigen bijdrage gaan betalen met ingang van 1 januari 2017, zoals het college eerder al in 2014 heeft besloten. Het innen van de eigen bijdragen is nog niet gestart.

Welzorg: De gemeente Hengelo heeft op basis van een Europese aanbesteding in per1 januari 2014 aan drie hulpmiddelenleveranciers een contract gegund te weten Medipoint, Meyra en Welzorg. In 2016 heeft een ingrijpende organisatieverandering binnen Welzorg plaatsgevonden. Welzorg kreeg steeds meer moeite om te voldoen aan de afspraken voortvloeiend uit het contract. Na 3 keer door de gemeente Hengelo in gebreke te zijn gesteld is het contract per 1 januari 2018 beëindigd.

Activiteit: Beoordelen en financieren van Wmo-begeleiding zowel individuele begeleiding als groepsbegeleiding (dagbesteding en -opvang)

Activiteit: Beleid maken voor individuele Wmo-voorzieningen en het uitvoeren van Wmo-indicaties (inclusief medische advisering)

Toezicht en handhaving: Het college heeft een actieplan toezicht en handhaving vastgesteld voor het sociale domein. Per 2015 heeft de gemeente meer taken gekregen vanuit de Wmo en Jeugdwet. We zijn hierbij ook verantwoordelijk geworden voor toezicht en handhaving Wmo, naast onze verplichtingen vanuit de Participatiewet, waarvoor dit altijd al geldt. Voor de Jeugdwet zijn de handhavingstaken vooral landelijk neergelegd bij de diverse inspecties. Hoewel dit werkterrein volop in beweging is, is het goed een actieplan te hebben dat richting geeft aan handhaving in het sociale domein van Hengelo.

Monitoring: In 2017 is de Twentse Jeugdmonitor uitgebreid met een monitor voor de Wmo en omgedoopt naar de monitor Sociaal domein. Alle gegevens over Jeugdhulp en Wmo zijn nu te vinden op www.twentsemonitorsociaaldomein.nl.

Maatwerkvoorzieningen: In 2016 zijn de ‘Maatwerkvoorzieningen alle leeftijden’ opnieuw aanbesteed en zijn voor 2017 nieuwe contracten afgesloten met aanbieders. Concreet gaat het om de ondersteuning Zelfstandig Leven (OZL), Ondersteuning Maatschappelijke Deelname (OMD), Kortdurend Verblijf en Naschoolse Dagbehandeling LVB (tot 18 jaar). Met deze aanbesteding hebben we met de andere Twentse gemeenten nieuwe zorgpartijen een kans geboden om toe te treden, het model maatwerkvoorzieningen is vereenvoudigd en veranderingen in de tarieven zijndoorgevoerd. De contracten zijn verlengd voor 2018.

Inkoopmodel: In 2017 is een nieuw resultaatgericht inkoopmodel ontwikkeld voor Jeugd en Wmo. In 2019 wordt volgens dit nieuwe model gewerkt en ingekocht. In 2018 worden de voorbereidingen voor de inkoop gestart en vindt implementatie van het nieuwe model plaats.

32. Thuis in de buurt

Activiteit: Informeren, adviseren en ondersteunen van cliënten bij het zorgloket (in samenwerking met wijkteams)Zorgloket: Zowel de medewerkers van LOES als die van Kickstart zijn in 2017 overgegaan naar Wijkracht, omdat de werkzaamheden meer in lijn lagen met de taken die wij als gemeente daar hebben neergelegd. Er is nog steeds een zeer intensieve samenwerking met de teams van de afdeling Ondersteuning en Zorg. Er zijn concrete samenwerkingsafspraken gemaakt tussen Wijkracht en het team Jeugd en Gezin. Ook bij de Jeugdtafels is Wijkracht intensief betrokken. Zie voor meer informatie programma 2. Stichting Wijkracht is gestart met de uitvoering van Actieplan P3 (Hengelo Inclusief), waarin wordt ingezet op een 7-tal actielijnen die zich richten op: zichtbaarheid, meer collectief aanbod, stimuleren burgerkracht, doelgroepen (GGZ, LVB en jeugd) centraal, nieuwe werkwijze, versterken interne structuur en omslag maken naar welzijn ‘nieuwe stijl’.

Mantelzorg en vrijwilligerswerk: De uitvoering van de actieplannen mantelzorg en vrijwilligerswerk is in 2016 gestart en in 2017 vervolgd. De deskundigheid en de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers is stevig verankerd bij Wijkracht. Huisartsen en ons Zorgloket verwezen in 2017 regelmatig mantelzorgers op deze ondersteuning. Wijkracht trad zelf ook meer naar buiten met de bekendmaking daarvan tijdens mantelzorg- en vrijwilligersmarkten. Daarnaast werd (over mantelzorg) themagericht ondersteuning en informatie aangeboden tijdens mantelzorgcafé’s en (over vrijwilligerswerk) ‘op locatie’ bij onder meer sport- en scoutingverenigingen. In 2017 is een nieuwe stimuleringsregeling Lang Zult u Wonen vastgesteld door het college en is hiervoor structureel geld beschikbaar gesteld (wat een verschuiving binnen de bestaande begroting in hield). De motie ‘Gebruik innovatiebudget’ is uitgewerkt in de notitie Omgaan met ideeën en initiatieven van zorgvragers en hun omgeving. Een aantal aanbevelingen zijn in 2017 nader uitgewerkt, zoals het opstellen van een subsidieregeling. Een start is gemaakt met de discussie over Right to Challenge.

Activiteit: Subsidiëren van beheer, activiteiten en exploitatie van wijkwelzijnsvoorzieningen zoals buurtcentra en speeltuinen

Dag- en vrijetijdsbesteding: In 2017 is uitvoering gegeven aan de bestuurlijke opdracht Dag- en vrijetijdsbesteding in de wijken (in aanvulling op de opdracht Programmeren en accommoderen welzijn en zorg), één van de lef-projecten van de transformatie-agenda. Het gaat in dit project met name om inhoudelijke innovatie van zorg en welzijn, anders dan het accommoderen van zorg en welzijn. Er zijn verschillende acties uitgevoerd:

• Wij hebben onderzocht wat voor aanbod aan algemene voorzieningen er op dit moment in een wijk is en van welke maatwerkvoorziening wijkbewoners gebruik maken. Dit is vertaald in het zogenaamde Wijk-DNA. Met dit DNA is er een beeld gecreëerd welk aanbod voor welke burger van Hengelo (per wijk) gefinancierd door de gemeente is uitgevoerd over een kalenderjaar. Uit dit ontstane beeld kunnen conclusies getrokken worden welk aanbod op welke plek in de stad nog gerealiseerd moeten worden.
• Wij hebben de Stimulerend, vernieuwend, voorliggen 2018 opgesteld (met bijbehorend subsidieplafond). Zowel de Wmo als de Jeugdwet gaan uit van een stelsel van algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen. Daar waar wij de maatwerkvoorzieningen (nu nog) via een Europese aanbesteding hebben ingekocht, willen wij de algemene voorzieningen subsidiëren. Daarvoor is een subsidieregeling nodig. Het college heeft met de ervaringen van de pilots in 2017 een regeling gemaakt die vernieuwing stimuleert in het voorliggend veld waarbij wij zoeken naar aanvulling op bestaand aanbod. Een regeling die kaders schept, maar die niet alles dicht timmert. Een regeling die inwoners, cliënten en organisaties uitdaagt te komen met nieuwe ideeën.
• In 2017 zijn de eerste stappen gezet richting voorliggende algemene voorzieningen op het gebied van dag- en vrijetijdsbesteding, in nauwe samenwerking met Wijkracht, TriviumMeulenbeltZorg en Carint. Voorbeelden zijn de Wijksteunpunten Thiems Inn en Hasseler Borgh en ’t Swafert, waar mensen mét en zonder indicatie in een gezamenlijke setting terecht kunnen voor dagbesteding.

In de wijksteunpunten Thiems Inn en Hasseler Borgh kunnen bezoekers gebruik maken van wijkverpleegkundig advies en zorg, deze is vanuit de wijkteams aanwezig in deze wijksteunpunten.

Met betrekking tot de opdracht Programmeren en accommoderen welzijn en zorg heeft het college in 2017 met alle wijkwelzijnsbesturen intensief gesprekken gevoerd. Om te komen tot een betere overlegstructuur over de programmering. Doel was snel en effectief te kunnen reageren op vragen m.b.t. de uitvoering van het bestaande en de realisatie van nieuwe aanbod van activiteiten in met name het voorliggende veld. Voorbeelden zijn de ontmoetingsruimte Het Palet in de Wijkcentrum De Hengelose Es en de activiteiten in het kader van de het project AVEM (Allochtone Vrouwen en Mannen), die op meerdere locaties uitgevoerd worden.

Activiteit: Financieren van de GGD voor publieke gezondheidszorg, zoals epidemiologie, gezondheidszorgbevordering en infectieziektenbestrijding

Lokaal maatwerk: We hebben de GGD gefinancierd voor het uitvoeren van de wettelijke taken en voor het vooraf afgesproken lokaal maatwerk. De GGD heeft het concept Positieve Gezondheid in 2017 voor zover mogelijk verder vormgegeven bij het uitvoeren van hun activiteiten. Er is gewerkt aan vitale coalities; er is verbinding gezocht met maatschappelijke organisaties. Medio 2017 is de volwassenen- en ouderenmonitor gepresenteerd.

Activiteit: Subsidiëren van Stichting Welzijn Ouderen Hengelo (SWOH), Seniorenplatform en een aantal ouderenbonden

SWOH is al in 2016 onderdeel geworden van Wijkracht en wordt niet meer als aparte organisatie gesubsidieerd. De subsidie aan de ouderenbonden en het Seniorenplatform is gestopt a.g.v. bezuinigingen.

Activiteit: Subsidiëren van algemeen maatschappelijk werk en thuisbegeleiding

In 2017 heeft de evaluatie plaatsgevonden van de inzet van MBO Sociaal werker door Wijkracht. De pilot heeft niet gebracht wat verwacht werd en is daarom met ingang van 2018 gestopt.

Activiteit: Subsidiëren van het antidiscriminatiebureau Artikel 1

Artikel 1 Overijssel heeft de wettelijke taak in Hengelo in 2017 conform afspraken en subsidievoorwaarden uitgevoerd. Concrete cijfers van het aantal situaties waarin discriminatie in 2017 voorkwam ontvang de gemeente in de loop van 2018 via het Ministerie van BiZa en Koninkrijksrelaties.

Activiteit: Subsidiëren van het Servicepunt Vrijwilligers

Binnen de kaders van Wijkracht voerde het Servicepunt Vrijwilligerswerk taken op het gebied van informatie, advies, koppeling, bemiddeling en stimulering van nieuwe (vormen van) vrijwilligers(werk) uit. Deze taken passen binnen het Actieplan Vrijwilligerswerk. Het accent lag daarbij op het bekend maken van de taken en mogelijkheden van het Servicepunt om meer en goede vrijwilligers te vinden.

Activiteit: Subsidiëren van de Stichting Informele Zorg Twente (SIZT)

De Stichting Informele Zorg heeft in 2017 een divers en afwisselend aanbod op het gebied van informatievoorziening en ondersteuning van Jonge Mantelzorgers uitgevoerd. Deze taken passen binnen het Actieplan Mantelzorg. De Stichting werd beloond met een unieke prijs: het ‘Appeltje van Oranje’, uitgereikt door ons Koningspaar via het Oranje Fonds. Er werden cursussen, ontmoetings- en ontspanningsmogelijkheden, uitstapjes en korte vakanties voor jonge mantelzorgers aangeboden.

Activiteit: Budget voor Adviesraad Sociaal en WMO-cliëntenraad en Platform Minima

Nu de nieuwe Adviesraad Sociaal meer dan een jaar in werking is, zijn eind 2017 met de Wmo-cliëntenraad, de Adviesraad Sociaal en het Platform Minima evaluatiegesprekken gestart over ieders werk en taakverdeling en over de samenwerking met de gemeente. Dit moet leiden tot meer duidelijkheid en tot het aanpassen van de verordening.